သင့္ Computer ကုိအႏၲရာယ္ေပးႏုိင္ေျခမ်ားတဲ့ File extension မ်ား
အႏၲရာယ္ရွိႏုိင္ ေျခမ်ားတဲ့ file extension မ်ားရွိေသးပါတယ္။ကဲဘယ္ Extension ေတြလည္းၾကည့္ရေအာင္။
ဘာျဖစ္လုိ႔ ဒီ File extension ေတြက အႏၲရာယ္ရွိ ရတာလဲ?
ဘာေၾကာင့္ ဒီ File extension ေတြက အႏၲရာယ္ရွိရတာလဲ ဆုိရင္ သူတုိ႔မွာ Code ေတြပါလုိ႔ (သုိ႔) လုိသလုိ ခုိင္းေစႏုိင္တဲ့ command ေတြပါလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။အဲ့ဒီ့ code ေတြဟာ Virus code ေတြလည္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။.exe file တစ္ခုဟာ ဘာျဖစ္လုိ႔ ပုိျပီးသတိထားရလည္းဆုိရင္ သူတုိ႔ဟာ
program ေတြျဖစ္ပါတယ္။အဲ့ဒီ့ program ေတြဟာ သင့္ရဲ႕ Windows PC ကုိဘာမဆုိလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။
Media file ေတြျဖစ္တဲ့ JPEG images နဲ႔ .MP3 music File ေတြဟာ code ေတြမပါတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္
အႏၲရာယ္မရွိဘာဘူး။(တစ္ခ်ဳိ႕ ျဖစ္ရပ္ေတြမွာ image file ေတြနဲ႔ တစ္ျခား media file ေတြကုိသံုးျပီး
သင့္ PC ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေနရာ ကေန virus ေတြ၀င္ေရာက္ႏုိင္ ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္တာ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ရွားပါတယ္။)
ဒါေပမယ့္ မွတ္ထားဖုိ႔က ဘယ္ဖိုင္ အမ်ဳိးအစားေတြမွာ Code ေတြ Script ေတြ နဲ႔ တစ္ျခား အႏၲရာယ္ရွိတဲ့
အရာေတြပါႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ မွတ္ထားဖုိ႔ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။
Program မ်ား
.EXE - Executable Program file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။Windows ေတြမွာ Run တဲ့ Application
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား .exe file မ်ားျဖစ္ပါတယ္။
.PIF - MS-DOS program ေတြအတြက္ program အခ်က္အလက္ File တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။.PIF file မွာ
executable code မပါဘူးလုိ႔ ယူဆလုိ႔မရဘူး။Windows က သူ႔ကုိ .exe file လုိပဲ သတ္မွတ္ပါတယ္။
.APPLICATION - Microsoft ရဲ႕ ClickOne နည္းပညာ နဲ႕ အတူ application installer တစ္ခု။
.GADGET - Windows desktop gadget နည္းပညာ အတြက္ Microsoft က Windows Vista မွာ စတင္
မိတ္ဆက္ခဲ့ တဲ့ Gadget File အမ်ဳိးအစား တစ္ခု။
.MSI - Microsoft installer file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ဒီ File အမ်ဳိးအစား ဟာ သင့္ရဲ႕ PC မွာတစ္ျခား Application ေတြကုိသြင္းေပးႏုိင္တဲ့ အျပင္ .exe file ေတြေနနဲ႔ လည္း Install လုပ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။
.MSP - Windows installer patch file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။Application မ်ားကုိ .MSI file နဲ႔ Deploy လုပ္ျပီး Patch လုပ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။
.COM - MS-DOS ကသံုးတဲ့ original file အမ်ဳိးအစားျဖစ္ပါတယ္။
.SCR - Microsoft ရဲ႕ Windows မွာသံုးတဲ့ Windows screen saver တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ဒီ file အမ်ဳိးအစားမွာ executable code မ်ားပါ၀င္ႏုိင္ပါတယ္။
.CPL - Control Panel file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ Control Panel ထဲမွာရွိတဲ့ Utility အကုန္လံုး .CPL File မ်ားျဖစ္ပါတယ္။
.MSC - Microsoft Management Console file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။Group policy editor နဲ႔ disk management tool ေတြဟာ .MSC File အမ်ဳိးအစား Application မ်ားျဖစ္ပါတယ္။
.Jar - .Jar ေတြမွာ executable Java code မ်ားပါ၀င္ပါတယ္။တကယ္လုိ႔ Java Run Time ကုိ သင့္ရဲ႕ PC မွာ သြင္းထားတယ္ဆုိရင္ .Jar file ေတြဟာ Program အျဖစ္ Run ပါတယ္။
Script မ်ား
.BAT - Batch ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။သူ႔ထဲ မွာ command စာရင္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။သူ႔ကုိ ဖြင့္လုိက္မယ္
ဆုိရင္ သင့္ရဲ႕ PC မွာ Run ေနပါလိမ့္မယ္။မူလအားျဖင့္ MS-DOS ကအသံုးျပဳပါတယ္။
.CMD - Batch ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။သူလည္း .Bat ဖုိင္နဲ႔ အတူတူပါပဲ။ဒီ File Extension ကုိ Windows NT မွာ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။
.VB, .VBS - VBscript ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ VBScript code ေတြပါ၀င္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သူ႔ကုိ Run လုိက္မယ္ဆုိရင္ execute လုပ္ပါလိမ့္မယ္။
.VBE - encrypt လုပ္ထားတဲ့ VBScript ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။VBScript file ေတြနဲ႔ အတူတူပဲ။ဒီ File ကုိ
Run လုိက္ရင္ ဘာျဖစ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ လြယ္လြယ္နဲ႔ေျပာျပဖုိ႔ မလြယ္ပါဘူး။
.JS - Java Script file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။.JS file ေတြဟာသာမန္အားျဖင့္ Webpage ေတြမွာ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ဒါေပမယ့္ Windows က .JS file ေတြကုိ အျပင္ကေနလည္း Run ႏုိင္ပါတယ္။
.JSE - Encrypt လုပ္ထားတဲ့ JavaScript file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
.WS, .WSF - Windows Script ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
.WSC, .WSH - Windows Script Component နဲ႔ Windows Script Host control File မ်ားျဖစ္ပါတယ္။
Windows Script ဖုိင္ေတြနဲ႔ တြဲျပီး အသံုးျပဳပါတယ္။
.PS1, .PS1XML, .PS2, .PS2XML, .PSC1, .PSC2 - Windows PowerShell Script file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
.MSH, .MSH1, .MSH2, .MSHXML, .MSH1XML, .MSH2XML - Monad script file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။Monad ဟာ PowerShell ကုိ ေနာက္ပုိင္း နာမည္ေျပာင္းေပးထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
.SCF -Windows Explorer command ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။အႏၲရာယ္ရွိႏုိင္ မ်ားတဲ့ အရာေတြ Windows Explorer ကေနျဖတ္၀င္လာႏုိင္ပါတယ္။
.LNK - သင့္ရဲ႕ Computer မွာရွိတဲ့ program တစ္ခုရဲ႕ Link တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။command-line attribute ေတြပါ၀င္လုိ႔ Link ဖုိင္ေတြဟာလည္း အႏၲရာယ္ရွိႏုိင္ပါတယ္။(ဥပမာ - သင့္ရဲ႕ File ေတြကုိ မေမးပဲ ဖ်က္ပစ္ျခင္း)
.INF - AutoRun ကသံုးတဲ့ Text ဖုိင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။Auto ကုိေတာ့ လူတုိင္းနီးပါး သိၾကပါတယ္။သူ႔ ကုိ
Run လုိက္မယ္ဆုိရင္ အႏၲရာယ္ ေပးႏုိင္တဲ့ Application မ်ားပါ၀င္ႏုိင္ပါတယ္။
တစ္ျခား Extension မ်ား
.REG - Windows registry file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။.Reg file ထဲမွာ Registry စာရင္းမ်ားပါ၀င္တယ္။အဲ့ဒီ့ ဟာကုိ Run လုိက္ရင္ Registry ေတြကုိ Add လုပ္ႏုိင္သလုိ Remove လည္းလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။.Reg ဖုိင္ေတြဟာ သင့္ရဲ႕ Registry ထဲက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ Remove လုပ္ႏုိင္သလုိ Junk file data ေတြနဲ႔ အစားထုိးႏုိင္ပါတယ္ (သုိ႔) malicious data ကုိထည့္ႏုိင္ပါတယ္။
.DOC, .XLS, .PPT - Microsoft Word, Excel, နဲ႔ PowerPoint document မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ဒီ File ေတြထဲမွာ malicious macro code မ်ားပါႏုိင္ပါတယ္။
.DOCM, .DOTM, .XLSM, .XLTM, .XLAM, .PPTM, .POTM, .PPAM, .PPSM, .SLDM - Office 2007 မွာ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ တဲ့ File extension အသစ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။
ဖုိင္ extension ေတြရဲ႕ ေနာက္ဆံုး မွာ M ေတြနဲ႔ အဆံုးသတ္ပါတယ္။အဲ့ဒီ documents ဖုိင္ေတြထဲမွာ Macro ပါတယ္လုိ႔ ဆုိလုိခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။(ဥပမာ -.DOCX မွာ Macro မပါဘူးလုိ႔ယူဆႏုိင္ျပီး .DOCM
မွာ Macro ပါႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိလုိခ်င္တာျဖစ္ပါတယ္။
အခု အေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ File extension ေတြဟာ သင့္ရဲ႕ Computer ကုိ အႏၲရာယ္ေပးႏုိင္ေျခမ်ားတဲ့ File extension မ်ားျဖစ္ပါတယ္